देश हितया निंतिं न्हूगु शक्ति वयेमाल

डी. आर. खड्गी

दक्षिण अफ्रिका व अफ्रिकी मुलुकया गरिब देश इथियोपिया थ्व निगू देश मध्ये दक्षिण अफ्रिकाय् ब्रिटिस मूलया अंग्रेज अल्पसंख्यक जातिं बहुमत दक्षिण अफ्रिकाया मूलबासी हब्सी जातियात अति शोषण व दमन यानाः शासन यानाच्वंगु खः। रंगभेद शासनया नीति विरुद्ध नेल्सन मण्डेला थःगु पार्टी अफ्रिकी नेशनल कंग्रेसपाखे रंगभेद विरुद्ध तःदँ तक तच्वयेक संघर्ष याना वःम्ह नेता खः। नेल्सन मण्डेला नीन्हय्दँ तक जेलय् च्वनाः नं थःगु नीति व सिद्धान्तपाखें विचलित मजूम्ह नेता खः। नेल्सन मण्डेलाया देशभक्तिया भावना सक्षम व विवेकी नेतृत्वयात थःगु पार्टीया कार्यकर्ता जक मखु सारा जनतां साथ बियाच्वंगुलिं आखिरय् ब्रिटिस मूलया शासकं बाध्य जुयाः सत्ता त्वःताः जनमतया लँपुइ वन। चुनावपाखें सत्ताय् वंम्ह मण्डेलाया विवेकी व सकारात्मक पक्षयात विश्वया जनतां नं तारिफ यानाच्वंगु दु। थुकिया कारणं थः राष्ट्रपति जूगु इलय् नं ब्रिटिस मूलया शोषक जातियात बदला कायेगु लँपुइ मवँसे देश विकासया लागि ग्वाहालि याये माल धकाः इनाप याःगु खः। ब्रिटिस मूलया नेतातय्सं नं उगु इनापयात स्वीकार यानाः सत्ताय् सहभागी जुल। नेतात सक्षम, विवेकी व सकारात्मक जुल धाःसा न्ह्याथे जाःगु समस्या वःसां (चाहे व समस्या जातीय जुइमा वा धार्मिक जुइमा) याउँक समाधान याना वनेफु धकाः दक्षिण अफ्रिकाया इतिहासं क्यनाच्वंगु दु। दक्षिण अफ्रिकाया संविधानसभां सन् १९९६ सालय् न्हूगु संविधान तयार यानाः जातीय रुपं विभाजित जुयाच्वंगु समाजयात अन्त यानाः समाजयात एकताबद्ध यायेत सफल जुल। दक्षिण अफ्रिकाया जनता व नेतात मिले जुयाः देशय् विकासया लँपुइ वनाः जनताया रोजगारी समस्या समाधान यानाच्वन ।

मेगु राष्ट्र इथियोपिया नं तःदँतक तच्वयेक गृहयुद्ध जुयाः अर्थव्यवस्था व पूरा सामाजिक संरचना हे ध्वस्त जुयाच्वंगु देश खः। थ्व देशय् नं भिंम्ह राष्ट्रपति जिर्मा जुइत सफल जुइसातकि राष्ट्रपति जिर्मां ध्वस्त जुयाच्वंगु सामाजिक संरचना पाय्छि थासय् हयाः देशय् शान्ति कायम यायेत न्हूगु भिजन ज्वनाः देश न्ह्याकाच्वंगु दु। इथियोपियाया अर्थ व्यवस्था कृषि आधारित खः। कृषि नं नगदेवाली कफी जुयाच्वंगु दु। देशया अर्थव्यवस्था सुधारया लागि कृषिजन्य पदार्थ निर्यात यानाच्वंगु दु। कृषि जन्य पदार्थया अलावा घरेलु उत्पादन (वसः व खाद्य पदार्थ) त नं निर्यात यानाच्वंगु दु। इथियोपियाया सरकारं गरिबी उन्मुलनया लागिं मुख्य नारा कथं अत्यधिक कृषि उत्पादन वृद्धिया लागि कृषियात उच्च प्राथमिकता बियाच्वंगु दु। कृषि मध्ये नं कफी उत्पादन वृद्धिया लागि लाखौं लाख युवा परिचालन यानाच्वंगु दु। इथियोपियाय् नं सन् १९९१ स संविधानसभाया चुनावं ८७ म्ह प्रतिनिधि निर्वाचित जुयाच्वंगु दु। संविधानसभाया चुनाव धुंकाः छुं दँ लिपा न्हूगु संविधान तयार यानाः देशय् फुक्क जातियात समान अवसर बियाः देश सेवा याकेगु मौका चूलाका बिल। राष्ट्रपति जिर्माया सफल नेतृत्वं लोकतान्त्रिक संस्कारया विकास नापनापं देशयात नं उन्नतिया मार्गय् यंकाच्वंगु दु। अफ्रिकाया थ्व निगू देश दक्षिण अफ्रिका व इथियोपियां स्पष्ट रुपं क्यनाच्वंगु दु। यदि देशय् सक्षम व विवेकी नेतात सत्ताय् वनेत सफल जुल धाःसा न्हूगु बांलाःगु संविधान निर्माण यानाः देश विकास याउँक याना क्यनेफु धयागु क्यनेत सफल जुयाच्वंगु दु ।

झीगु देय् भारत स्वयां नीन्यादुगं स्वयां नं चीधंगु देशय् ६०१ म्ह जन प्रतिनिधि धकाः संविधानसभाया भवनय् वनाच्वंगु दु। फुक्क धइथें सभासद् व नेतातय्गु ज्या संविधान दयेकेगुली मखुसे भ्रष्टाचार यायेगु, कमिशन व भत्ता नयेगु बिस्कं मेगु छुं जुयाच्वंगु खने मदु। जनतायात राहत मखु आहत बीगु निंतिं बजाः भाः थकायेगु, जनतायाके अप्वः कर कायेगु ज्या यानाच्वंगु दु। अले जनतायात ज्या यायेगु अवसर मबीगु लागिं लोडसेडिङ्ग अप्वयेकाः अफिस अफिसय् नेता व नोकरीशाह मिले जुयाः घुस व कमिशन नयां जक मगानाः अनेक झंझट बीगु यानाच्वंगु दु। नेता व नोकरशाह फुक्क धइथें अति भ्रष्ट व नैतिकहीन जुयाच्वंगुलिं हे देशय् न्हूगु व बांलाःगु संविधान वइगु आशा यायेगु नं बेकार जुइ धुंकल। बरु नेतातय्सं जनतायात न्हू-न्हूगु नाटक यानाः भुले यायेगु कुतः यानाच्वंगु दु। स्वयं राष्ट्रपति रामवरण यादव तकं वहे न्हूगु नाटकया छम्ह पात्र थें जुयाः अभिनय यानाच्वंगु दु। छाय्धाःसा राष्ट्रपतिं शंका यायेधुंकल जेष्ठ १४ गते न्हूगु संविधान वइ मखुत धकाः। यदि दुइ तिहाई बहुमतं न्हूगु संविधान पास यात धाःसां नं मधेसादी पार्टी व नेपाली कांग्रेसं स्वीकार याये मफइगु संकेत बी धुंकल। दुई तिहाइ बहुमतं न्हूगु संविधान थ्व सरकारं पास याःसां मधेसवादी पार्टी तराईलय् सशक्त आन्दोलन याना वनेफु। तराईलय् मधेसवादी पार्टीं तच्वयेक आन्दोलन याना वंसां नं स्वनिगः व मेमेगु थासय् कांग्रेस पार्टीं नं आन्दोलन याना वनेफु। थ्व निगू पार्टीयात विदेशी शक्तिं आशिर्वाद बियाच्वंगुलिं ताः ई तक सशक्त आन्दोलन जक न्ह्यानाच्वंगु मखु तःधंगु भिडन्त तकं जुया वनेफु। यदि माओवादीं न्हूगु संविधान पिकाये मफुत धाःसा माओवादी पार्टीयात नं नक्कली कम्युनिष्ट पार्टी धकाः जनतां धायेफु। छाय्धाःसा माओवादी पार्टीं न्हूगु संविधानया लागि सशक्त जनसंघर्ष याना वःगु पार्टी खः। विदेशी शक्ति, मधेसवादी व खसब्रम्हूतय्त देशय् गुलि अशान्त व अराजक जुयाच्वनी उलि हे फाइदा जुयाच्वनी। यदि थथे जुल धाःसा जेष्ठ १४ गते हे न्हूगु संविधान मवयेफु। थ्व हे हुनिं यानाः थ्व स्वंगुलिं शक्ति विरुद्ध मेगु न्हूगु देशभक्त शक्ति छप्पँ जुयाः न्ह्यःने वयेफत धाःसा जक देश पाय्छि दिशाय् वयेफु ।

drkhadgi@gmail.com

More Stories Like this